Duraklama Dönemi İç İsyanları

DURAKLAMA DEVRİNDE İÇ İSYANLAR
17. yüzyılda uzayıp giden Avusturya ve İran ile savaslar devleti uğrastırıyordu. Osmanlı Devleti'ni uğrastıran bir baska konu da iç isyanlardı.

İSYANLAR
1) İstanbul İsyanları
2) Tasra İsyanları
a) Celali İsyanları
b)- Eyalet İsyanları

İSTANBUL İSYANLARI:
Bu isyanlar İstanbul'daki Kapıkulu Ocakları (özellikleri yeniçeri ve sipahiler) tarafından çıkarılan isyanlardır. Bu ayaklanmalara zaman zaman halk ve ulema sınıfı da katılmıstır.
Sebepleri:
- Devsirme sisteminin bozulması
- Devlet yönetiminin bozulması (iktidara gelmek isteyen vezirler, saray entrikaları)
- Ulufe ve cüluslerin zamanında verilmemesi veya ayarı bozuk parayla verilmesi.
NOT: Askeri isyanların baslangıcı Fatih dönemine kadar gider.Duraklama Dönemindeki isyanların en önemlileri III.Murat, II.Osman, IV.Murat ve IV.Mehmet zamanlarında çıkanlardır. III.Murat Döneminde(1574-1595); ulufelerin ayarı bozuk para ile ödenmesi üzerine yeniçeriler ayaklanarak, isteklerine kavusmuslardır. Genç Osman Döneminde(1618-1622); yeniçeriler II.Osman'ın Yeniçeri Ocağını kaldırmak istediğini anlayarak ayaklanmıslar ve Padisahı tahttan indirerek Yedikule zindanlarında boğarak öldürmüslerdir. (1622)
NOT: II.Osman bir isyan sonucu öldürülen ilk padisahtır. Bu olay Yeniçerilerin devlet içindeki gücünü artırmıstır. IV.Murat Döneminde(1623-1640); İki kez saraya yürüyen Yeniçeriler padisahıngözü önünde sadrazamı öldürdüler. IV.Mehmet Döneminde(1648-1687): Haremağaları ve saray kadınlarının devlet islerine karısmasına kızan sipahiler ayaklandı. Padisahtan 30 kadar devlet adamını istediler.İstekleri kabul edildi.Bu kisilerin cesetleri Sultan Ahmet Meydanında Çınara asıldı. Bu yüzden bu olaya VAKA-İ VAKVAKİYYE (Çınar Vakası) denir.(1656)IV. Mehmet Yeniçeriler tarafından bir baska ayaklanma sonucu tahttan indirilmistir.(1687)

TAŞRA İSYANLARI:
İstanbul dısında meydana gelen isyanlardır.
a)Celali İsyanları:
Anadolu'da meydana gelen isyan ve karısıklıklara "Celali İsyanları" denilmistir.
Celali kelimesi Yavuz döneminde Yozgat ve çevresinde ayaklanan "Bozoklu Celal" adından gelir.
Baslıca Celali İsyanları: Karayazıcı, Canbolatoğlu, Kalenderoğlu, Katırcıoğlu, Abaza Mehmet Pasa,
Tavil Ahmet, Gürcü Nebi, Deli Hasan, isyanlarıdır.

CELALİ İSYANLARININ SEBEPLERİ:
- Devlet yönetiminin bozulması
- Ekonominin bozulması ve vergilerin artması
- Tasrada bulunan yöneticilerin, kadıların ve askerlerin halka olumsuz davranısları
- Özellikle beylerbeyi ve sancak beylerinin devsirme kökenli olması nedeniyle Türk halkıyla gereken duygusal bağları kuramamaları.
Celali İsyanlarının Sonuçları:
Bu isyanlar bazen taviz verilerek, bazen de siddet kullanılarak bastırılmıslardır.
Ancak isyanlar sonucu Anadolu'da dirlik ve düzen bozulmus, ekonomik hayat felce uğramıstır.

EYALET İSYANLARI:
Yemen, Bağdat, Kırım, Eflak, Boğdan ve Erdel'de meydana gelen isyanlardır.
Sebepleri:
- Devlet otoritesinin zayıflamasıyla eyaletlerdeki yerel yöneticilerin devletten ayrılma istekleri,
- Yöneticilerin olumsuz tutum ve davranıslarına halkın tepki göstermesi
NOT: Bu isyanları Fransız ihtilalinden sonra baslayan "Milliyetçilik" hareketleriyle karıstırmamak gerekir. Çünkü bu dönemde MİLLİ DEVLET kurma fikri ortaya çıkmamıstır.