Orta Asya Türklerinde Yönetim

Eski Türklerde siyasi, askerî ve ekonomik kararların alındığı meclise toy ya da kurultay adı verilirdi.

Orta Asya Türk devletlerinden biri olan Hunlarda her yıl ilkbaharın beşinci ayında (Hazi­ran ayı) devlet işlerinin görüşüldüğü kurultay top­lanırdı. Çeşitli şenliklerin ve spor etkinliklerinin yapıldığı bu toplantılarda bir taraftan da devlet iş­leri görüşülerek karara bağlanırdı. Bu meclislere ileri gelen boylar davet edilir, gelmeyenler devleti protesto etmiş kabul edilirdi.Orta Asya Türk devletlerini yöneten kişilere hakan,han,kağan denirdi.Hakanlar toplantılara başkanlık ederdi. Bu toplantılarda hü­kümdarların yanında her zaman hatun denilen hanımı oturur ve bazı elçileri kabul edebilirdi.Bu da Orta Asya Türk devletlerinde kadının yönetimde söz sahibi olduğunu gösterir.

Türkler hükümdara devleti yönetme yetki­sinin Tanrı tarafından verildiğine inanıyorlardı. Tanrı tarafından verilen bu yönetme hakkına kut inancı denirdi. Kutun kan yoluyla hükümdarın tüm erkek çocuklarına geçtiğine inanılırdı.

Bütün hanedan üyelerinde kut olduğun­dan kendine siyasi ve askerî bakımdan güvenen kişi taht mücadelesine girebilirdi. Bu durum Türk devletlerinde bölünmeye neden olurdu.

Devletin devamı için baba - oğul veya kardeşlerin birbirleriyle mücadelesi normal karşı­lanırdı.

Türk devletlerinde hükümdarlar yönetimi kolaylaştırmak için ülkeyi doğu ve batı olmak üzere ikiye ayırırdı.

Hakan'ın (hükümdarın) Görevleri

•  Türk milletini ekonomik yönden yüksek bir seviyede, barış içinde hür olarak yaşatmak,

•   Orduyu idare edip, ülke çapında asker toplamak,

•  Töre adı verilen toplumsal kuralları uygu­lamak,

•   Dağınık Türk boylarını toplayıp bir araya getirmek,

•   Meclisi toplantıya çağırıp yönetmek,

•   Devlet mahkemesine başkanlık etmek,

•   Adaletli olmak ve kanunları uygulamak,